M33 Galaktyka Trójkąta
To trzeci co do wielkości (po M31 i Drodze Mlecznej) członek naszej Grupy Lokalnej, oddalony o około 2.8 miliona lat świetlnych. Choć w katalogach widnieje jako jasny obiekt (+5.7 mag), dla astrofotografa jest to klasyczna pułapka. M33 jest ustawiona do nas niemal idealnie „en face” (face-on). Jej światło jest rozproszone na ogromnym obszarze nieba (ok. 70 x 40 minut kątowych – to więcej niż dwie tarcze Księżyca!).
-
Obserwacyjny wniosek: Skutkuje to ekstremalnie niską jasnością powierzchniową (ok. 23 mag/arcsec²). Oznacza to, że sygnał z ramion spiralnych jest tylko nieznacznie silniejszy od szumu tła (Sky Glow). Wymaga to perfekcyjnej kalibracji (Flat frames) i ciemnego nieba, aby „wyciągnąć” peryferie dysku.
Anatomia obiektu
Galaktyka SA(s)cd W przeciwieństwie do Andromedy (M31), M33 jest klasyfikowana jako SA(s)cd. Co to oznacza?
-
Brak poprzeczki (SA): Czysta spirala.
-
Luźne ramiona (cd): Ramiona nie są ciasno nawinięte, co pozwala na łatwą separację poszczególnych chmur gwiezdnych.
-
Brak zgrubienia centralnego (Bulge): To kluczowa cecha. M33 prawdopodobnie nie posiada w centrum supermasywnej czarnej dziury (lub jest ona bardzo mała), co czyni ją unikalnym obiektem badań nad ewolucją „czystych” dysków galaktycznych.
NGC 604 – Potwór w ramieniu
Patrząc na zdjęcie, w jednym z ramion spiralnych (zazwyczaj w górnej lewej części, zależnie od orientacji) widać wyraźną, czerwoną plamę. To nie jest błąd matrycy. To NGC 604.
-
Skala: Jest to gigantyczny obszar H II o średnicy blisko 1500 lat świetlnych.
-
Porównanie: Gdyby NGC 604 znajdowała się w miejscu naszej Mgławicy Oriona (M42), byłaby tak jasna, że rzucałaby cienie w nocy na Ziemi.
-
Fizyka: Jest to „wylęgarnia”, w której zapłonęło ponad 200 masywnych gwiazd typu O i B w jednym momencie astronomicznym (ok. 3 miliony lat temu). Ich wiatr gwiazdowy jest tak silny, że wydyma on „bąble” w strukturze galaktyki, widoczne na zdjęciach w paśmie H-alpha.
Aspekt Techniczny zdjęcia
Aby uwydatnić strukturę NGC 604 i innych mniejszych regionów H II rozsianych po ramionach (czerwone „węzełki”), do materiału RGB warto domieszać sygnał z filtra wąskopasmowego H-alpha. Działa on jako wzmacniacz kontrastu dla zjonizowanego wodoru, pozwalając tym regionom przebić się przez niebieski blask młodych gromad gwiazd.
Przyznaję, że dłubiąc przy tym frajdę miałem a ile przy tej okazji tekstu pobocznego powstało, nie wspomnę. Coś z tego będzie.
O samej galaktyce
W gwiazdozbiorze Trójkąta, druga pod względem jasności galaktyka spiralna na niebie, po Galaktyce Andromedy. Zaliczana do Grupy Lokalnej, do której należy również nasza Galaktyka. W sprzyjających warunkach można ją dostrzec gołym okiem.
Galaktyka Trójkąta jest pierwszą galaktyką, poza Drogą Mleczną, w której odkryto wodę. Odkrycia dokonano w 1977 r. za pomocą radioteleskopu w Effelsbergu.
Proces zbierania danych
Dwie różne lokalizacje oddalone od siebie ponad 200km. Dwa różne teleskopy, różnej wielkości, ogniskowej, światłosile. Dwa różne narzędzia do zbierania fotonów o kompletnie różnych parametrach. Do tej pory mój komputer raczej nie miał specjalnie dużo do liczenia, ale wszystko się zmieniło gdy strzeliło mi do głowy, aby dwa totalnie różne zbiory danych, spróbować poskładać. Bo dlaczego nie? Lubię takie wyzwania. Siedziałem nad tym dużo i długo. Średnio program składał mi stack około 6h. Takich próbnych staków + eksperymenty …. straciłem rachubę ile ich było. Godzin a może dni spędzonych
by wyszło tylko samo przetwarzanie danych. Tak czy inaczej, licznik prądu nabił co chciał a ja to później zapłacę.
Ciekawostką było dla mnie, że wynikowy stack osiągnął rozdzielczość 23k x 23k [px] , a jego rozmiar to bagatela 6,3 GB. Wyświetlenie takiego obrazu sprawiło, że ¾ z dostępnej pamięci operacyjnej mojego komputera po prostu znikło. Obróbka takiego zdjęcia była nieco męcząca, po przycięciu już było lepiej, chodź i tak wynikowy plik .png zdjęcia osiągnął rozmiar nieco ponad 300MB w rozdzielczości 9085 x 6950 [px].
Źródło:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Galaktyka_Tr%C3%B3jk%C4%85ta
Materiał zdjęciowy, zebrany z kilku sesji, wykonane w 2019 r. w Zwardoniu i Bieszczadach – zloty PTMA.
- Skład: Astro Pixel Processor,
- Obróbka: GIMP v2.10.14 + dodatki
(Linux),
Zdjęcia wykonane 9.2020
- Skład: APP
- Obróbka: Raw Therapee + GIMP +
dodatki (Linux) - Lights: 340 x 40[s]
- Darks, Bias, Flats, DarkFlats
