M45 Plejady – gromada otwarta
To jeden z najbardziej rozpoznawalnych obiektów DSO – jasna gromada otwarta zdominowana przez młode, gorące gwiazdy typu B, otoczona niebieską mgławicą odbiciową. Odległość wynosi około 444–445 lat świetlnych, a jasność całkowita to ~1,6 mag. Kątowy rozmiar gromady sięga ~2° (ok. cztery średnice Księżyca). Najlepiej widoczna jest w Byku w sezonie jesień–zima.
Obiekt: kluczowe fakty
- RA/Dec (J2000): ~03h 47m, +24° 07′ (rejon Byka).
- Odległość: ~444–445 ly (paralaksa Gaia/HST; wartości w literaturze nieco się różnią).
- Wiek: ~100 mln lat (zakres 75–150 mln w zależności od metody).
- Rozmiar kątowy: ~2°; jasność: ~1,6 mag.
- Mgławice odbiciowe: NGC 1432 (wokół Maia) i NGC 1435 (wokół Merope); pył jest niezwiązany z procesem powstawania gromady – gwiazdy aktualnie przecinają obłok.
- Ewolucja: przewidywane rozproszenie gromady za ~250 mln lat wskutek oddziaływań grawitacyjnych w sąsiedztwie Galaktyki.
Nowe badania (2025): Analiza obrotów/chemii i orbit (TESS + Gaia) wskazuje na „Greater Pleiades Complex” – szeroko rozproszoną rodzinę >3 000 spokrewnionych gwiazd rozciągniętą na ~1 900 ly, co trzykrotnie powiększa dotychczasowy zbiór członków. To nie zmienia klasycznego wyglądu M45 na niebie, ale daje nowy kontekst dla pochodzenia i dynamiki grupy.
Ujęcie A (jeden kadr – teleskop 6″)
- Pokazuje inne kadrowanie i charakter nebulizacji (np. lepiej widoczna Merope Nebula / NGC 1435 lub układ Atlas–Pleione w „rączce” mini‑Wielkiego Wozu). Użyteczne do porównania kolorystyki i kontroli halo wokół najjaśniejszych gwiazd.
- Kontekst obiektów mgławicowych wokół gwiazd: NGC 1432 (Maia), NGC 1435 (Merope), vdB 23 (Alcyone); bardzo mały IC 349 przy Merope.
Data: 12.2020
- Obróbka: APP + RT + GIMP + dodatki (Linux),
- Łączny czas ekspozycji po odjęciu wadliwego materiału: 6h
- Klatki kalibracyjne (nie wszystkie sesje): Flat, Bias, Darks
Ujęcie B (mozaika wielosesyjna z 2019 r.)
- Integracja: 5 h 56 min netto (kilka sesji; ISO 1600 + 1000; część materiału bez Flat).
Obróbka: APP + RT + GIMP; łączenie wielu sesji → mała mozaika.
Jak znaleźć i kiedy fotografować
M45 leży w Byku; z północnych szerokości geograficznych najlepiej obserwowana w grudniu (wysoko, dobry kontrast). Obiekt jest na tyle jasny, że widoczny gołym okiem nawet z obszarów o umiarkowanej łunie.
Ciekawostki
- „Złota Brama Ekliptyki”: Plejady wraz z Hiadami tworzą klasyczny „brzeżek” ekliptyki.
- Subaru: w Japonii gromada nazywa się Subaru – stąd logo producenta aut.
- Mitologia: Siedem Sióstr (Alcyone, Maia, Merope, Electra, Taygeta, Celaeno, Sterope), z Atlasem i Pleioną.
Źródła:
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Plejady
- https://science.nasa.gov/mission/hubble/science/explore-the-night-sky/hubble-messier-catalog/messier-45/
- https://www.astropixels.com/openclusters/M45-A01.html
- https://messier.lamost.org/seds/seds.org/messier/en/more/m045_tab.html
- https://science.nasa.gov/missions/tess/nasas-tess-spacecraft-triples-size-of-pleiades-star-cluster/
