Serwis iOptron CEM25P
W niniej publikacji opisuję wymianę pary łożysk osi DEC w montażu iOptron CEM25P. Z pewnością nie wyczerpuje tematu, chociaż starałem się zawrzeć w niniejszym opisie najwięcej informacji, jakie udało mi się zebrać podczas moich zmagań, jakie napotkałem podczas wymiany łożysk.
Problem: Oś DEC mocno hamuje w losowych miejscach podczas kręcenia osią.
Po rozebraniu osi i wyjęciu obu łożysk, przekręcając je w rękach miejscowo dało się wyczuć lekki opór, co jest spowodowane zastosowaniem w oryginale wybrakowanych produktów lub uszkodzonych podczas montażu. Jednoznacznie, należy je wymienić na nowe, odpowiedniej jakości produkty.
UWAGA! Poniższe czynności wymagają pewnej wprawy, jeżeli nie czujesz się na siłach, to lepiej będzie oddać montaż komuś, kto ma wprawę w „majstrowaniu” i nie będzie stanowić dla niego, większej trudności wykonanie wszystkich opisanych niżej czynności. Bądź świadom że wykonując czynności opisane na niniejszej stronie wiąże się z utrata gwarancji.
Niezbędny asortyment i trochę chemii
Smar litowy który będę stosować.
Zestaw pomocniczych narzędzi:
Zestaw kluczy imbusowych,
mała szczoteczka do zębów,
kombinerki,
długie szczypce proste,
małe szczypce kątowe,
mały klucz francuski,
mały pędzel artystyczny,
metalowy młotek
Poniższe zdjęcie przedstawia nowe łożyska.
Demontaż elementów składowych osi DEC
Wykonaj zdjęcie montaż tuż przed podjęciem działań, aby po rozłożeniu montażu na części pierwsze wiedzieć, do jakiego stanu powinieneś powrócić.
Zdejmij obie zaślepki lunetki biegunowej.
Ręcznie wykręć okular lunetki biegunowej.
Wyjmij zaślepkę korpusu osi DEC przy użyciu szczypiec bocznych.
Wykręć oświetlacz lunetki biegunowej przy użyciu szczypiec. Pamiętaj, by nie ściskać zbyt mocno obudowy oświetlacza.
Wykręć dwie zewnętrzne śruby łączące korpus osi DEC z korpusem osi RA przy użyciu klucza imbusowego w odpowiednim rozmiarze.
Wykręć górną, wewnętrzną śrubę przy użyciu klucza imbusowego w odpowiednim rozmiarze.
Wykręć wewnętrzną, dolną śrubę łączącą oba korpusy przy użyciu klucza imbusowego w odpowiednim rozmiarze.
Jedną ręką złap za korpus osi DEC a drugą za korpus osi RA. Ruszając na boki korpusem DEC, ciągnij powoli aż zdejmiesz całość z tulei RA.
Kluczem imbusowym odkręć 6 szt. śrub łączące uchwyt dovetail z korpusem osi DEC. Zdejmij uchwyt.
Odkręć trzy śruby mocujące osłonę koła zębatego osi DEC przy użyciu klucza imbusowego w odpowiednim rozmiarze.
Kluczem imbusowym, odkręć trzy śruby blokujące koło zębate na tulei osi DEC.
Z wyczuciem zsuń koło zębate z tulei.
Odwróć korpus osi DEC i za pomocą szczypiec prostych, odkręć nakrętkę blokującą łożysko osi DEC.
Zdjęcie przedstawia wykręconą nakrętkę.
Zsuń tuleję z korpusu.
Wyjmij oba łożyska osi DEC z gniazd. Może zdarzyć się tak, że któreś z łożysk będzie fabrycznie zamontowane na ciasno. Wtedy użyj młotka i śrubokrętu z drewnianym trzonkiem aby bardzo ostrożnie odbić łożysko z gniazda.
Zdjęcie przedstawia wyjęte łożyska.
Wymiary w [mm] łożyska mniejszego.
Wymiary w [mm] łożyska większego.
Montaż nowych łożysk oraz elementów składowych osi DEC
Załóż nowe łożyska na tuleję i sprawdź czy wszystkie elementy pasują do siebie.
Nanieś niewielką ilość smaru do gniazda łożyska. Za pomocą pędzelka rozprowadź go po całej powierzchni. Ułatwi to osadzenie łożyska.
Wsuń większe łożysko w gniazdo. W moim przypadku, wymiar łożyska oraz gniazda był spasowany na ciasno. Dokładne dopasowanie łożyska do gniazda, wymagało nieco siły. Przyłożyłem rękojeść kleszczy do krawędzi łożyska i młotkiem z miarową siłą stukałem w rękojeść przesuwając ją wokół krawędzi łożyska. Metoda ta nie jest idealna, ale sprawdziła się dobrze.
Odwróć korpus osi DEC i wsuń mniejsze łożysko w gniazdo. Upewnij się, że jest ono w nim dobrze osadzone, sprawdzając wizualnie, czy są widoczne wyraźne szczeliny pomiędzy pierścieniem łożyska a gniazdem.
Od strony przekładni ślimakowej wsuń tuleję osi DEC w łożysko.
Przykręć nakrętkę do tulei. Dociska i eliminuje nadmierny luz pomiędzy tuleją, łożyskami oraz korpusem.
Za pomocą długich szczypiec prostych, przykręć nakrętkę z miarową siłą. Należy być bardzo uważnym aby nie przykręcić zbyt mocno, co wprowadzi niechciany opór. Nie można przykręcić zbyt lekko, może wystąpić nieporządny luz.
Załóż koło zębate ślimacznicy osi DEC.
Wkręć trzy blokady imbusowe i zablokuj koło zębate. Może wystąpić niespodziewany opór podczas obracania korpusu wokół osi tulei. WAŻNE: Dokręcaj wkręty imbusowe w taki sposób, aby nie występował opór.
Wkręć soczewkę lunetki biegunowej.
Nałóż cienką warstwę smaru na tuleję osi DEC.
Załóż drugą połowę korpusu.
Zwróć uwagę by śruba wewnątrz natrafiła w odpowiedni otwór. Kluczem złap śrubę i lekko wkręć ją w korpus.
Drugą, wewnętrzną śrubę, przykręć do korpusu przy użyciu klucza imbusowego w odpowiednim rozmiarze.
Skręć korpus dwiema dłuższymi śrubami przy użyciu klucza imbusowego w odpowiednim rozmiarze.
Zakładamy pokrywę koła zębatego ślimacznicy osi RA i przykręcamy trzema śrubami imbusowymi.
Nałóż cienką warstwę smaru na tuleję osi DEC.
Kluczem imbusowym przykręć 6 szt. śrub łączące uchwyt dovetail z korpusem osi DEC.
Ręcznie lub za pomocą małych szczypiec, załóż oświetlacz lunetki biegunowej.
Ręcznie lub za pomocą szczypiec załóż maskownicę.
Załóż osłonę lunetki biegunowej.
Testy
Załóż montaż na statyw. Złap ręką za korpus osi DEC, odblokuj oś aby mogła swobodnie obracać się. Drugą ręką obracaj uchwytem dovetail. Zwróć uwagę czy podczas obracania uchwytem jest wyczuwalny jakikolwiek najdrobniejszy opór w konkretnym miejscu. Jeżeli wszystkie kroki wymienione w niniejszej instrukcji wykonałeś poprawnie, to powinieneś uzyskać równie swobodnie obracający się uchwyt dovetail jak na poniższym filmie. Jeżeli tak jest to gratuluję, świetna robota!
Opis wymiany łożysk osi RA znajdziesz w tym artykule.
Jeżeli podczas obrania uchwytem dovetail wyczuwasz miejscowy opór, zastanów się czy podczas wszystkich czynności jakie wykonałeś, nie były takie, których jakość wykonania można poddać w wątpliwość? Jeżeli tak jest, rozkręć korpus osi DEC i wróć do tego miejsca, gdzie może wydawać się, że coś jest nie tak jak tego oczekiwałeś. Zwróć uwagę na szczegóły, nawet najdrobniejsze zanieczyszczenia, mogą mieć wpływ na płynności i swobodę pracy całej osi DEC.
Załóż sprzęt astronomiczny na montaż, tak jak w zwyczaju to robisz. Uruchom montaż i za pomocą kontrolera wykonaj kilka pełnych zakresem obrotów w obu kierunkach. Jeżeli podczas obracania się montażu w osi DEC, nie wystąpiły nieoczekiwane dźwięki tarcia, chrobotania i montaż nie zatrzymał się wbrew oczekiwaniom, to śmiało można stwierdzić, że operacja wymiany łożysk (w mojej ocenie) zakończyła się pełnym sukcesem.
Oczywiście najlepszym i końcowym testem będzie wyjazd w teren z pełnym ekwipunkiem i przetestowanie sprzętu na gwiazdach.
Wersja: 1.1
Data: 10.04.2025
Autor: Dariusz Krzempek
